Dil düşüncelerimizi şekillendirir mi, yoksa düşüncelerimiz mi konuştuğumuz dili biçimlendirir? İki dil konuşmak bilişsel süreçlerimize nasıl katkı sağlar? Kullandığımız dil, duygularımızı ya da kişiliğimizi değiştirebilir mi? Dil, insan zihnini anlamanın en güçlü yollarından biridir.
Bu üç haftalık eğitim programı, dili yalnızca bir iletişim aracı olarak değil, bilişsel, biyolojik ve toplumsal bir olgu olarak ele alır. Katılımcılar, dilin evrimsel temellerinden, çocuklukta nasıl edinildiğine, iki dilliliğin zihinsel süreçler üzerindeki etkilerinden, beynimizdeki dil ağlarına ve dil bozukluklarına kadar uzanan bir keşif yolculuğuna çıkacaklardır.
Program, farklı disiplinlerden gelen katılımcılar için tasarlanmıştır ve herhangi bir teknik ön bilgi gerektirmez. Her biri 50 dakika süren 9 dersten oluşan bu programda katılımcılar, dilin bilişsel temellerini çok yönlü bir biçimde kavrayacak ve insan zihniyle dil arasındaki karmaşık ilişkinin merak uyandıran yönlerini keşfedeceklerdir.
Eğitmenimiz Gyulten Hyusein, lisans eğitimini Işık Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nde tamamladı ve aynı zamanda İnsan ve Toplum Bilimleri alanındaki Sanat ve Kültür branşında çift anadal yaptı. Ardından University of Edinburgh’ta Bilişsel Nöropsikoloji yüksek lisansını, Koç Üniversitesi’nde Bilişsel Psikoloji doktora eğitimini tamamladı. Yüksek lisans tezinde, Bulgaristan ve Türkiye’de yaşayan tek ve iki dilli Bulgaristan Türkü ve Pomak bireylerde yaşam boyu dil kullanımı örüntülerinin dikkat süreçleriyle ilişkisini araştırdı. Doktora araştırmasında ise el jestleri, zihinsel imgeleme ve yaratıcı düşünme arasındaki etkileşimi inceledi. Fulbright bursiyeri olarak University of Pennsylvania bünyesindeki Penn Center for Neuroaesthetics’te misafir araştırmacı olarak çalıştı ve burada jestlerin yaratıcılıkla ilişkisini yaşlı popülasyonlarda inceledi. Akademik ilgi alanları jestler, bilişsel yaratıcılık, iki dillilik, dil ve düşünce etkileşimi ile nöropsikolojiyi kapsamaktadır.
Çalışmaları Bilingualism: Language and Cognition, Psychological Research ve PLOS ONE gibi uluslararası dergilerde yayımlanmış olup, ulusal ve uluslararası kongrelerde (SfNC, CogSci, ISGS, ISBCS) çok sayıda sunum yapmıştır. Halen Kadir Has Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nde öğretim görevlisi doktor olarak görev yapmakta ve dil, jest ve yaratıcılığın kesişiminde yer alan araştırmalarını sürdürmektedir.
Eğitim 14, 21, 28 Ocak Çarşamba günleri akşam saat 19:00-22:00 arasında çevrimiçi olarak Zoom uygulaması üzerinden gerçekleşecek. Toplamda yaklaşık 9 saat sürecek.
1. Hafta (14 Ocak)
- Dil çalışmalarına giriş: dili betimlemek, ikoniklik ve dilin yapı taşları
- Dilin yapısını çözümlemek: sözdizim (syntax) ve anlam bilgisi (semantics)
- Dilin bağlamsal işlevi: edimbilim (pragmatics)
Bu oturumda “Dil nedir, neden insana özgüdür ve nasıl çalışır?” sorularıyla başlayarak dilin temel özelliklerini, evrensel ilkelerini ve diğer iletişim biçimlerinden farklarını tartışacağız.
Noam Chomsky’nin Evrensel Dilbilgisi (Universal Grammar) kuramı çerçevesinde, insanların dili öğrenme kapasitesinin doğuştan gelen bir bilişsel sistem üzerine kurulu olduğu fikrini ele alacağız. Sözdizim (syntax), anlambilim (semantics) ve edimbilim (pragmatics) gibi yapı taşlarının zihinde nasıl temsil edildiğini ve anlamın nasıl üretildiğini inceleyeceğiz.
2. Hafta (21 Ocak)
- Dilin evrimsel ve biyolojik temelleri
- Dil gelişimi
- İki dillilik ve ikinci dil edinimi
Bu oturumda dilin biyolojik ve kültürel evrimini, insanı diğer türlerden ayıran iletişimsel özellikleri ve dilin ani ortaya çıkışı görüşünü tartışacağız. Bebeklerin sesleri ayırt etme, kelime öğrenme ve jestlerle iletişim kurma süreçlerinden yola çıkarak dil gelişiminde doğuştan gelen mekanizmalar ile sosyal etkileşim arasındaki dengeyi inceleyeceğiz. Son olarak, iki dilliliğin yürütücü işlevler, dikkat kontrolü ve yaratıcılık üzerindeki etkilerini, “bilingual avantajı” tartışması çerçevesinde ele alacağız.
3. Hafta (28 Ocak)
- Dil ve Düşünce Etkileşimi
- Multimodal dil kullanımı
- Dilin sinirsel temelleri ve dil bozuklukları
Bu oturumda dilin düşünceyi nasıl şekillendirdiğini ve insan beyninde nasıl temsil edildiğini inceleyeceğiz. Sapir–Whorf’un dilsel görecelik görüşü üzerinden, dilin bilişsel süreçlerle karşılıklı etkileşimini tartışacağız. Ayrıca jestler gibi multimodal dil unsurlarının anlam oluşturmadaki rolünü ve Broca–Wernicke bölgeleri gibi beyin bölgelerin bu süreçlerdeki işlevini ele alacağız.
Eğitimin ücreti kişi başı KDV dahil 1950 TL’dir. Ödeme bilgileri, başvurusu onaylanan katılımcılar ile en kısa zamanda paylaşılacaktır.
