Bu eğitim, belleği yalnızca bireysel bir kayıt sistemi olarak değil, sosyal ilişkiler, kültürel pratikler ve dijital platformlar içinde sürekli yeniden inşa edilen dinamik bir süreç olarak ele alıyor. İlk hafta, klasik ve çağdaş bilişsel modeller ışığında bellek sistemlerinin (duyusal, kısa süreli, uzun süreli) nasıl işlediğini, bilgiyi nasıl kodlayıp depoladığımızı ve neden sıklıkla yanıldığımızı tartışıyoruz. Kaynak izleme hatalarından yeniden yapılandırılmış anılara, çalışma belleğinden öngörmeli işleme gibi nörobilişsel çerçevelere uzanan bir hatta “hatırlamanın bilişsel mimarisi”ni inceliyoruz.
İkinci hafta odağımızı bireysel belleğin sınırlarının ötesine taşıyıp benlik, kültür ve sosyal çevreye çeviriyoruz. Otobiyografik belleğin kimlik inşasındaki rolünü, kültürel bağlamların hangi anıları nasıl öne çıkardığını ve kolektif bellek ile anlatılar üzerinden aidiyet ve kimliklerin nasıl kurulduğunu ele alıyoruz. Dijital çağın yükselişiyle birlikte “cognitive offloading”, yani hatırlamayı cihazlara devretme pratiklerinin (Google, ekran görüntüleri, fotoğraflar, sosyal medya arşivleri) bilişsel ve kültürel sonuçlarını tartışıyoruz.
Üçüncü hafta ise sahte anılar, yanlış bilgi etkisi, algoritmik hatırlatma ve sosyal medya paylaşımlarının bellek üzerindeki etkilerine odaklanarak unutma ve bozulmanın dijital çağdaki biçimlerini ele alıyoruz. Katılımcılar, bu üç hafta sonunda belleği bilişsel, sosyal ve kültürel düzeyleriyle birlikte, özellikle de sosyal medya ve dijital platformlar bağlamında eleştirel ve bütüncül bir perspektifle değerlendirebilecekler.
Eğitmenimiz Ezgi Bilgin, Cornell Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nde son sınıf doktora öğrencisi ve çalışmalamrını Kültür ve Biliş Laboratuvarı’nda sürdürüyor. Lisansüstü eğitimini Koç Üniversitesi’nde bilişsel psikoloji alanında tamamlayan Ezgi Bilgin, araştırmalarında internet ve sosyal medyanın bellek üzerindeki etkilerine odaklanıyor, dijital platformların hatırlama ve unutma süreçlerini nasıl yeniden şekillendirdiğini ve bu süreçlerin altında yatan bilişsel ve kültürel mekanizmaları inceliyor. Akademik çalışmalarının yanı sıra tutkulu bir koşucu olan Ezgi Bilgi’nin hayallerinden biri de Boston Maratonu’nda koşmak.
1.Hafta: Hatırlamanın Bilişsel Süreçleri (6 Ocak):
Konular:
- Bellek sistemleri (duyusal, kısa süreli, uzun süreli)
- Bilgiyi kodlama, depolama ve geri çağırma süreçleri
- Belleğin yanılabilir doğası: kaynak izleme hataları ve yeniden yapılandırma
Dersin Amacı:
Bu dersin amacı, katılımcıların insan belleğinin yapısını, işleyiş biçimlerini ve bilişsel süreçler aracılığıyla nasıl organize edildiğini kavramalarını sağlamaktır. Aynı zamanda, belleğin neden her zaman doğru çalışmadığını; nasıl çarpıtılabildiğini ve yanlış hatırlamalara neden olan bilişsel mekanizmaları öğrenmeleri hedeflenmektedir.
İşlenecek Teoriler ve Kavramlar:
Modal Model of Memory (Atkinson & Shiffrin, 1968)
- Bellek sistemleri: Duyusal bellek → Kısa süreli bellek → Uzun süreli bellek
- Belleğin yapısal işleyişi
Levels of Processing Theory (Craik & Lockhart, 1972)
- Bilgi işleme (yüzeysel/derin)
- Ezber ile anlamlandırma arasındaki fark
Working Memory Model (Baddeley & Hitch, 1974)
- Kısa süreli belleğin bileşenleri
- Karmaşık görevlerde dikkat yönetimi
Encoding Specificity Principle (Tulving & Thomson, 1973)
- Hatırlama, kodlama sırasında mevcut olan bağlamla uyumlu ipuçlarıyla daha kolay gerçekleşir
Schema Theory (Bartlett, 1932)
- Bellek, mevcut şemalar (örn. önbilgi ve beklentiler) tarafından yapılandırılır
Constructive Memory Framework (Schacter, 1999)
- Yedi bellek günahı
- Hatalı bellek
Çağdaş Nörobilişsel Yaklaşımlar
- Bellek ağlar ve hesaplamalarla işler
- Constructive Episodic Simulation Hypothesis
- Default Mode Network (DMN)
- Predictive Processing Framework
2. Hafta: Benlik, Kültür ve Sosyal Ortamda Bellek (13 Ocak):
Konular:
- Otobiyografik bellek ve benlik inşası
- Sosyal paylaşım ve kolektif hatırlama süreçleri
- Belleğin kültürel bağlamda biçimlenmesi
- Sosyal medya bağlamında hatırlama, “cognitive offloading” ve dijital belleğin dışsallaştırılması
Dersin Amacı:
Bu dersin amacı, bireysel belleğin sadece bilişsel değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel olarak da inşa edildiğini göstermektir. Katılımcılar, otobiyografik belleğin benlik gelişimiyle nasıl iç içe olduğunu; kültürel değerler, sosyal ilişkiler ve dijital pratikler yoluyla belleğin nasıl şekillendiğini öğrenecektir.
İşlenecek Teoriler ve Kavramlar:
Self-Memory System Theory (Conway & Pleydell-Pearce, 2000)
- Otobiyografik bellek, kimlik inşası
Autobiographical Memory and Culture
- Otobiyografik bellek ve kültür ilişkisi
Collective Memory & Narrative Construction
- Kolektif hafıza, kimlik, aidiyet
- Kolektif hafızayı oluşturan bilişsel mekanizmalar
Cognitive Offloading & Digital Memory
- Hatırlamak yerine cihazlara güvenmek (örn. Google, ekran görüntüsü, fotoğraf) ve bilişsel sonuçları
- Sosyal medyada bellek dışsallaşması
3. Hafta: Yanlış Hatırlama, Unutma ve Dijital Belleğin Sınırları (20 Ocak):
Konular:
- Yanlış bilgi etkisi
- Dijital çağda be belleğin bozulması: sahte anılar, algoritmik hatırlama
- Sosyal Medya Paylaşımlarının Hatırlanması
Dersin Amacı:
Bu dersin amacı, belleğin neden unutmaya açık olduğunu bilişsel ve sosyal teoriler çerçevesinde anlamak ve sosyal medya kullanımı ile dijital etkileşimlerin hatırlama süreçlerini nasıl şekillendirdiğini incelemektir. Misinformation, sahte ve dijital anılar gibi güncel fenomenler tartışılacaktır.
İşlenecek Teoriler ve Kavramlar:
Online Ortamda Unutma Mekanizmaları
- Interference, suppression
- Motivated forgetting
Misinformation Effect
- Yanlış bilgiye maruz kalmak ve belleğe etkileri
Instagram Çağında “Sharing” Kültürü ve Hafızaya Etkisi
- Sosyal medya paylaşımlarının belleğe etkileri (örn. fotoğraf veya metin, kişisel bilgi veya haber)
- Etkileşimlerin rolü
Eğitimin ücreti kişi başı KDV dahil 1750 TL’dir. Ödeme bilgileri, başvurusu onaylanan katılımcılar ile en kısa zamanda e-posta ile paylaşılacaktır.
